Zespół jelita drażliwego – co to takiego?

Zespół jelita drażliwego jest jedną z częstszych przyczyn wizyt zarówno u lekarzy rodzinnych jak i lekarzy innych specjalności.Dotyczy około 10-20 procent populacji,zalicza się do najczęściej  występujących chorób układu pokarmowego. Częściej chorują kobiety,stanowią około 70 procent pacjentów,u mężczyzn natomiast zwykle uzyskuje się gorszą odpowiedź na leczenie. Objawy pojawiają się zwykle między 30,a 50 rokiem życia ,chociaż schorzenie to może być rozpoznawanie również u dzieci oraz osób starszych.

Mechanizm powstawania zespołu jelita drażliwego jest złożony i nadal nie w pełni poznany. Przypuszcza się,że istotną rolę odgrywa nadmierna czułość zakończeń nerwowych w jelicie,która powoduje reakcję bólową jelita nawet na stosunkowo małe bodźce takie jak np.jedzenie,stres,rozciąganie ściany jelita przez gazy czy kał. Kolejną przyczynę stanowi nadmierna czynność skurczowa jelit,będąca wyrazem zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego. W etiologii choroby bierze się też pod uwagę niekorzystną rolę diety( zwłaszcza pokarmów tłustych,mleka,jajek,pokarmów zawierających pszenicę,nadużywania alkoholu i nadmiaru kofeiny ) oraz nadmierny stres i napięcie emocjonalne.Prawie u trzech czwartych pacjentów stwierdza się zaburzenia lękowe czy depresyjne a także zaburzenia osobowości. Trudno jednak powiedzieć czy  zmiany psychiczne są przyczyną,objawem czy skutkiem chorób. Rozważa się też inne przyczyny,które mogą powodować zespół jelita drażliwego takie jak bakteryjna infekcje przewodu pokarmowego,uporczywie antybiotykoterapia,przeżytek  zabiegi operacyjne w obrębie jamy brzusznej.

Objawy zespołu jelita drażliwego

Podstawowym objawem są bóle brzucha lub uczucie dyskomfortu w obrębie jamy brzusznej,które mają związek z zaburzeniami w oddawaniu stolica. Czasami chorzy opisują  swoje dolegliwości jako ciągle tępe pobolewanie,na które nakładają się ataki ostrej kółkiem. Najbardziej typowo ból lokalizacje się w lewym dole biodrowym,jego umiejscowienia może być jednak zmienne. Co charakterystyczne ból zmniejsza się lub ustępuje po wypróżnieniu albo po oddaniu gazów. Dolegliwości bólową nasilają sie po spożyciu posiłku,a także po zmianie konsystencji lub częstości stolców. U chorych okresowo lub stałe mogą występować zaparcia albo biegunki, czasami występuje tzw.mieszana postać choroby  w której okresy biegunki i zaparć występują naprzemiennie.

Do innych częstych objawów zespołu jelita drażliwego należą: wzdęcia,uczucie niepełnego wypróżnieniu się ,nagłe parcie na stolec,obecność śluzu w stolcu.Dodatkowym objawem u części chorych jest głośne burczenie w brzuchu,nadmierne odbijanie,zgaga,nudności.

Ważnymi cechami charakterystycznymi zespołu jelita drażliwego są: brak krwi w stolcu oraz ustępowanie objawów choroby podczas snu.Ponadto u chorych nie obserwuje się  utraty wagi ciała mimo przewlekłego procesu chorobowego.

Diagnostyka i rozpoznanie zespołu jelita drażliwego

Rozpoznanie zespołu jelita drażliwego zostaje ustalone przez lekarza na podstawie charakterystycznych objawów choroby oraz badań dodatkowych. Ponieważ objawy zespołu mogą występować  w wielu chorobach organicznych z których najgroźniejszy jest nowotwór złośliwy jelita,bardzo ważne jest przeprowadzenie  badań diagnostycznych. Podstawowe badanie  to test na obecność krwi utajonej w kale.Powinno się również wykonać morfologię,zbadać funkcje tarczycy,wykonać badanie endoskopowe jelita.